fbpx

Vetrenjača u Bačkoj Topoli - priča jednog vremena

Vetrenjača u Bačkoj Topoli - priča jednog vremena

Energiju vetra čovek je koristio od davnina.Primena energije vetra poznata je još od vremena prve civilizacije,kada se koristila kao pogon za čamac na reci Nil.Kasnije su napravljeni mlinovi za mlevenje pšenice i drugih žitarica,a najstariji su sa prostora Persije(Irana).Oni su imali lopaticekoje su izgledale kao velika okrugla vesla.

Persijanci su koristili energiju vetra i za pumpanje vode.Od starih Egipćana,pa do otkrića parne mašine,vetar se koristio za pokretanje jedrenjaka.

Vetrenjače u Evropi su počele da se grade kasnije,tek u dvanaestom veku.Međutim ,bile su drugačijeg izgleda od onih na Bliskom Istoku.Nekoliko vekova kasnije ,Holanđani su poboljšali osnovnu funkciju vetrenjača,uvodeći krila u obliku elipse,koristeći na njima zategnuto platno.O značaju vetrenjača u prošlosti,govori i podatak da su bile jedan od glavnih motiva na poštanskim markama.

Mlinovi su na našim prostorima nastajali krajem 17-og i početkom 18-og veka.Bili su dominantni na područjima brzih reka-mlinovi, dok su se u vetrovitoj ravnici okretali mlinovi na vetar-vetrenjače.Vojvođanske vetrenjače su građene po uzoru na holandske,njihovo zidanje trajalo je nekoliko meseci,a obično se završavalo za jedno leto.Kamenje za mlinove vetrenjača je bilo skupo i donosilo se uglavnom iz Mađarske,Slovačke i Trstenika.Podaci iz 1885.godine govore da je na području Vojvodine bilo čak 282 vetrenjače.Rađene su od cigle,ličile su na zarubljenu kupu,imale su prizemlje,dva sprata i tavan gde se nalazio mehanizam krila.Najveći broj vetrenjača je imao četiri krila,dužina jednog krila je bila oko 18 m,a kad je počinjala gradnja na temelj se stavljao zlatnik,a završetkom radova su se pravile velike gozbe.Vetrenjače su bile brižno čuvane,donosile su sreću.Nije bilo čoveka koji nije samleo bar džak pšenice u vetrenjači.Ako je bilo vetra,vetrenjača sa jednim mlinom je mogla da samelje 700 kg brašna za 48 sati.

BACKA TOPOLA VETRENJACA 1
Vetrenjača u Bačkoj Topoli se najlakše pronalazi od svih preostalih u našoj zemlji.Ona ima idealan turističko-geografski položaj.Nalazi se pored Zobnatičkog jezera, na samo 1 km od grada prema Subotici,ulepšava i obogaćuje prostor oko jezera.Sa prozora vetrenjače se pruža predivan pogled prema Bačkoj Topoli.Sredinom devetnaestog veka u Bačkoj Topoli su bile u funkciji čak 4 vetrenjače,ljudi su ih koristili za mlevenje žita i kukuruza do 1969.godine.Ova vetrenjača,karakteristična kao tzv.potiska vetrenjača je pre dvadeset godina premeštena sa prvobitnog mesta na sadašnju lokaciju,na obalu jezera.Slično strukturi proizvodnje koja se odvija u njoj,vetrenjača je podeljena na tri nivoa. Na prvom nivou se može podešavati razdaljina među kamenovima za mlevenje, a i krajnji proizvodi su se vraćali na taj nivo. I mlinar je tu stanovao. Na drugom spratu se odvijalo samo mlevenje, tamo su postavljeni kamenovi za mlevenje i sanduci za žito i kukuruz. Na trećem spratu se nalazi mehanizam za prenos snage, koji omogućuje da se jednim okretanjem lopata vetrenjače mlinski kamen okrenu sedam puta. Vetrenjača danas funkcioniše kao muzej i nalazi se pod zaštitom države.

 

Podeli ovu vest

26/10/2013 0 comment

Knez Mihajlova ulica ime je dobila po Knezu Mihajlu III Obrenoviću (vladao od 1839-1842, 1860-1868, sin Miloša Obrenovića). Smatra se da je još u vreme Rimljana ovo bio centar naselja Singidunum, a u vreme Turaka na ovom području krivudale su ulice sa baštama, česmama i džamijama. Sredinom 19. veka ovde je u gornjem delu bila bašta kneza ...

14/11/2024 0 comment

Manastir svetih Kozme i Damjana nalazi se na Zlataru u mestu Vodena Poljana, nedaleko od najvišeg vrha Zlatara - Golo brdo. Crkva brvnara izgrađena ...

20/08/2024 0 comment

Ovaj manastir nalazi se u Pridvorici, 28 km jugoistočno od Ivanjice i građen je u 12 veku. Po arhitektonskim karakteristikama tipičan je predstavnik ...

06/10/2024 0 comment

U divljoj bosanskoj vrleti, uzdignuto pokraj mesta gde Žepa uvire u Drinu, proviruje siromašno i oronulo selo kome vezir Jusuf, setivši se svog ...

19/11/2024 0 comment

Ovi običaji u Šumadiji imaju malih razlika u pojedinim delovima ali suštinski su veoma slični. Budući mladenci su zajedno sa svojim porodicama ...

O Portalu

Portal koji promoviše Srbiju i njene vrednosti. Sve na jednom mestu, priča o Srbiji koju volimo, njenoj tradiciji, lepotama, ljudima i događajima.

Najnovije vesti