Jedna od najznačajnijih društvenih institucija na ovim prostorima je - kafana. O njoj su ispisane mnoge pesme, u kafanima su proćerdana veliki bogatstva, a nekada imućne gazde su znale da zbog kafanskog 'derta, meraka i sevdaha' ostanu i bez poslednjeg groša.
Od samog nastajanja mnogih srednjeevropskih gradova sa njima su rasle i nastajale kafane koje su tada bile središta društvenog života. Tako je bilo i u Novom Sadu, a one su pre pojave medija bile pravi društveni forum - priča Živko Marković, penzionisani kustos Muzeja grada Novog Sada i jedan od retkih istraživača kafanskog života u prošlosti grada kraj Dunava.
U kafanu se moralo svratiti, ali ne toliko da se nešto popije ili pojede, već su ljudi tu dolazili da nešto čuju, a do Prvog svetskog rata u Novom Sadu je bilo bar dvadesetak takvih mesta koja su nešto značila u naučnom,političkom i kulturnom životu. Kako je ovaj grad uvek važio za gospodsku varoš tačno se znalo ko u koju kafanu zalazi i zašto. U tom pogledu nije bilo slučajnosti - nastavlja svoje kazivanje gospodin Marković i nabraja nazive nekadašnjih novosadskih kafana, kao što su: ' Kod fazana',' Kod zelenog venca', zatim ' Kod tri krune', ' Kod belog kurjaka', ' Kod jarca' ...
Narodni tribun Svetozar Miletić je u gostionici ' Kod bele lađe' , koja je bila jedno od vodećih mesta na kome se okupljala srpska intelegencija tog doba, imao svoj sto u prostoriji u koju niko drugi nije smeo da uđe. U njoj su se okupljali i neki od najznačajnijih pisaca kao što su Jovan Jovanović Zmaj, Laza Kostić, legendarni boem Đura Jakšić, nešto kasnije i tvorac ' Seoba' Miloš Crnjanski.
Na mestu na kome je danas zgrada Matice srpske nalazio se najstariji hotel sa kafanom koji se zvao ' Turski han' i u njemu su odsedali turski i grčki trgovci. Jedan od prvih novosadskih hotela bio je ' Grand hotel Majer' koji je podignut 1892. godine na lokaciji gde se nekada nalazila gostiona ' Kod zelenog venca'. Hotel je od 1916. godine bio vlasništvo Gedeona Dunđerskog, a mesto ima i istorijski značaj zbog toga što je u njemu 25. novembra 1918. godine proglašeno prisajedinjenje Vojvodine Srbiji.Na samom početku nekadašnjeg Lebarskog sokaka već 130 godina stoji kafana „Lipa", a u Novom Sadu, kao i u bilo kom drugom gradu srpskog dela Panonije nema kafane sa tako dugim i bogatim životopisom.
U vremenu, kad je nastajala „Lipa" nije bila najčuvenija novosadska kafana. Tada su to bile mnogo starije gostionice „Kod kamile", koja se takođe nalazila u Lebarskom sokakau i „ Bela lađa" u obližnjoj Njegoševoj ulici. One su u međuvremenu porušene, a „Lipa" je ne samo „preživela" već je postala stecište pesnika, muzičara, nacionalnih i prosvetnih radnika. Kafana nije odmah dobila sadašnje ime. Kad je 1882. godine otvorena u kući uglednog novosadskog građanina Radivoja Neškovića, prvi vlasnik Jozef Oberling, poreklom Čeh, koji je tu služio isključivo „plzensko pivo", dao joj je naziv „Kod Linde". Današnji naziv, kasnije daće joj Sava Popović , u bogatoj srpskoj kafanskoj mitologiji poznatiji kao Sava Golubica. U „Lipu" je često svraćao i Svetozar Miletić, a poseban ton davao joj je pesnik Laza Kostić, gde su, zahvaljujući njemu, mlade poete stvarale prve stihove. Uz Miletića i Kostića u „ Lipi" su vreme provodili i veliki muzičar Isidor Bajić i poznati slikar Uroš Predić, a ravno 39 godina bila i druga kancelarija Vase Pušibrka, direktora Velike srpske pravoslavne gimnazije. Separe ili „Vasina soba" sa starom zemljanom peći je sačuvana do danas. Tu su skovani i planovi kako od pritiska mađardskih vlasti spasiti školu koja danas nosi ime Jovana Jovanovića Zmaja, takođe čestog gosta "Lipe".
Naziv Lebarski sokak, ulica, u kojoj se nalazi kafana „Lipa", je nosila do kraja Prvog svetskog rata, kad je preimenovana u Miletićevu kako se i danas zove. U njoj je 1869. godine rođen veliki pravnik, istoričar i filozof Slobodan Jovanović, kojeg je u obližnjoj Uspenskoj crkvi krstio upravo Svetozar Miletić, kum njegovog oca Vladimira. Najzad u lebarskom sokakau je godinama živeo i gosporar Jovan, brat kneza Miloša Obrenovića. U godinama posle Drugog svetskog rada „Lipa" je jedno vreme bila i studentski restoran, a stara slava vraćena joj je posle renoviranja osamdesetih godina prošlog veka. Njen najredovniji gost tada je bio pesnik Miroslav Mika Antić, iznad čijeg stola u podrumu i danas stoji naziv koji mu je dao „Roždestvo tvoje".
