fbpx

Poljane Lukarevine, graditeljsko nasleđe Župe

Poljane Lukarevine, graditeljsko nasleđe Župe

Poljana Lukarevina je kompleks vinogradarskih podruma za preradu grožđa i čuvanje vina, i povremeno naselje za vreme rada u vinogradima. Nalazi se u Aleksandrovačkoj župi, udaljena 4 km kolskim putem severozapadno od Aleksandrovca.

U podnožju planina Kopaonika i Željina, u Aleksandrovačkoj župi sa blago zatalasanim terenom i sunčanim brežuljcima, više vekova se gaji vinova loza. Vinogradarstvo je jedna od glavnih privrednih grana i danas, kao i u susednoj Kruševačkoj župi.

Podizanje sezonskih privredno-stambenih zgrada i naselja u središtu obradivih površina ili blizu pašnjaka, bilo je uobičajeno u mnogim krajevima, naročito na mestima udaljenim od stalnog naselja — sela. Zato, kao i zbog iskustvom stečenog saznanja da je za preradu grožđa i čuvanje vina najpogodnije imati posebnu zgradu, nastale su i poljane. Tako ih nazivaju jer su to zgrade u polju, osobito za brđane. Poljane su karakteristične za Aleksandrovačku župu; čine ih grupe zgrada, podruma, bez okućnica. Sačuvana su dvadeset četiri takva naselja, sada već sa delimično izmenjenom funkcijom, pa i izgledom. Neki se tu stalno nastanjuju, podižu se nove zgrade — kuće, deo vinograda se pretvara u površine druge namene.

poljane 2

Prema nekim dokumentima, poljane su postojale već u srednjem veku, a u legendama se govori da su pripadale manastirima, knezu Lazaru, kneginji Milici i drugim velikašima. U razdoblju turske okupacije vinogradarstvo je opadalo, pa je, verovatno, i poljana bilo manje i sa malim brojem podruma. Vinogradarstvo u Srbiji se izuzetno brzo obnavlja posle 1833, a istovremeno se grade i novi podrumi u poljanama.

Lukarevina je jedna od najmanjih poljana. U njoj se nalazi dvadeset sedam podruma sagrađenih od polovine XIX do početka XX veka. Bilo je poljana sa trista i više podruma. Zgrade su različitog izgleda i veličine, građene od kamena i čatme ili samo od kamena. Neke zgrade imaju kameni podrum u prizemlju ili delom ukopan u stranu i sprat od čatme, sa doksatom ili bez njega. Druge su prizemne, građene od kamena. Krovovi su niski, stariji pokriveni ćeramidom a noviji crepom. U prošlosti, sve do prvih decenija našeg veka, bilo je podruma građenih od brvana i kamena sa krovnim pokrivačem od vinove loze. Podrume su, u ovoj kao i u drugim poljanama, gradili majstori iz Crne Trave i okoline Vlasotinaca. Zato po graditeljskim odlikama imaju mnoga obeležja južnomoravske narodne arhitekture i poznate kuće moravke, rasprostranjene u velikom delu središnje i istočne Srbije.

Autor:Jovan Janićijević

Kulturna riznica Srbije

Podeli ovu vest

16/08/2021 0 comment

U Kulturnom centru na Zlatiboru od 21.jula počeo je sa radom bioskop u saradnji sa MOBIL 3D CINEMA. Prva projekcija filma je u 17.00 časova. Karte se mogu kupiti na biletarnici Kulturnog centra na dan projekcije. Od 16.08. do 22. avgusta 2021. godine možete uživati u projekcijama crtanih filmova: *NEUKROTIVI SPIRIT *ZEC PETAR ...

14/11/2024 0 comment

Manastir svetih Kozme i Damjana nalazi se na Zlataru u mestu Vodena Poljana, nedaleko od najvišeg vrha Zlatara - Golo brdo. Crkva brvnara izgrađena ...

20/08/2024 0 comment

Ovaj manastir nalazi se u Pridvorici, 28 km jugoistočno od Ivanjice i građen je u 12 veku. Po arhitektonskim karakteristikama tipičan je predstavnik ...

06/10/2024 0 comment

U divljoj bosanskoj vrleti, uzdignuto pokraj mesta gde Žepa uvire u Drinu, proviruje siromašno i oronulo selo kome vezir Jusuf, setivši se svog ...

19/11/2024 0 comment

Ovi običaji u Šumadiji imaju malih razlika u pojedinim delovima ali suštinski su veoma slični. Budući mladenci su zajedno sa svojim porodicama ...

O Portalu

Portal koji promoviše Srbiju i njene vrednosti. Sve na jednom mestu, priča o Srbiji koju volimo, njenoj tradiciji, lepotama, ljudima i događajima.

Najnovije vesti