Naziv Čičen Ica potiče iz jezika Maja. Ako bismo pokušali da detaljno prevedemo ceo izraz, reč či znači otvor iliulaz, čen- izvor, ic znači magija, a a - voda. Reč se može prevesti kao izvor naroda koji poznaje magiju vode. Severni deo poluostrva Jukatan je bezvodan, na njemu ne postoje nadzemne reke već samo reke ponornice. U blizini Čičen Ice postojala su tri velika prirodna izvora, zvana cenote. Obiljem vode tokom čitave godine omogućili su da mesto postane atraktivni prirodni centar za naseljavanje.
Narod Ica je vekovima bio politički i ekonomski dominantan na poluostrvu Jukatan. Grad Čičen Ica je bio glavni centar još 600. g. nove ere, sredinom klasičnog Maja perioda, ali najveću moć dostigao je tek kad su propali ostali centri Maja na centralnim nizijama. Na osnovu svog dobrog položaja i obilja vode, stanovnici Čičen Ice su bili u mogućnosti da se bave trgovinom na širokom području od Meksika do Južne Amerike. Kada je 987.godine toltečki kralj stigao sa vojskom iz središnjeg Meksika, Čičen Ica je postala glavni grad. Umetnost i arhitektura toga perioda predstavljaju mešavinu stilova Maja i Tolteka.
Posle niza pobuna i građanskog rata 1221. g.nove ere, Čičen Ica je prestala da bude centar. Iako nikada nije napuštena, broj stanovnika je opao i nisu se više gradile velike građevine. Španski konkvistador Francisko de Montejo je 1531.g. zauzeo Čičen Icu i preimenovao je u Siudad Rea,l sa namerom je da je učini centrom Jukatana. Posle nekoliko godina usledila je pobuna Maja, koji su oterali Monteja iz Čičen Ice. Montejo mlađi se kasnije vratio i sa velikom špansko-indijanskom vojskom osvojio grad. Španska kruna je od 1588. g. na teritoriji grada organizovala veliki ranč za uzgoj stoke.
Grad se sastoji od mnogobrojnih zgrada sagrađenih od finog kamena u različitim stepenima očuvanosti. Zgrade su bile povezane gustom mrežom popločanih puteva koji su se pružali u svim pravcima van grada i ukrštali na više od stotinu raskrsnica.
Zgrade u Čičen Ici su grupisane u skupine koje su međusobno razdvojene niskim zidovima. Tri najpoznatija kompleksa zgrada su: Velika severna platforma koja sadrži El kastiljo, Hram ratnika i Veliko igralište, Osario grupa, koja sadrži istoimenu piramidu i hram Kstolok i Centralna grupa koja sadrži Karakol, Las Monjas i Akab Džib. Južno od Las Monjasa, u oblasti poznatoj kao Stari Čičen, koja je dostupna samo arheolozima, nalazi se još nekoliko zgrada kao što su : Inicialna, Lintels i Stari zamak.
Centrom Čičen Ice dominira velika stepenasta piramida, koju su Maje zvale hram Kukulkan. Često se naziva El Kastiljo (na španskom, zamak). Sa sve četiri strane stepenaste piramide postoje stepeništa koja vode do hrama na vrhu. U vreme prolećne i jesenje ravnodnevice u zoru i suton, kao velika pernata zmija, zraci sunca se kreću severnim stepeništem piramide. Tridesetih godine XX veka arheolozi su tokom istraživanja El Kastilja pronašli tunel kojim se može ući u piramidu koja se nalazi unutar piramide. Česta je bila praksa da se novi, veći hramovi grade na manjim, starijim. Unutrašnja piramida je građena po lunarnom kalendaru, a spoljna po solarnom. Unutar piramide je nađena statua kralja na tronu. Od 2006. godine ta prosotrija je zatvorena za posete turista.
Hram ratnika je izgrađen kao kopija hrama u toltečkom centru Tula, ali Maje su sagradile veći od originalnog. To je bila kamena građevina na stepenastoj piramidi. Stubovi unutar nje su bili izrezbareni tako da liče na ratnike. Blizu ratnika nalazi se veliki trg okružen stubovima.
Arheolozi su otkrili 7 igrališta za igranje gumenim loptama. Najveće među njima ima dimenzije 166 sa 68 metara i predstavlja najveće staro igralište u Srednjoj Americi. Okružena su impozantnim zidovima visokim 12 metara na čijoj sredini su se nalazili prstenovi kroz koje je trebalo provući loptu.
Posedovali su opservatoriju, koja je u novije vreme prozvana El Karakol (zmija). Odatle su se osmatrale mesečeve deklinacije i drugi astronomski događaji. Koristili su senke unutar prostorija da procene kada će biti solsticij. Oko rubova opservatorije bile su velike posude sa vodom. Posmatrali bi refleksiju zvezda na vodi.
Na kraju Velikog igrališta nalazi se Severni hram, popularno nazvan Hram bradatog čoveka. Na istočnoj strani igrališta nalaze se Viši i Niži hram jaguara. U blizini El Kastilja nalazi se skup platformi orlova i jaguara građenih u Maja i Toltek stilu. Svaka ima stepenice koje vode na vrh. Sa obe strane platformi nalaze se paneli sa figurama orlova i jaguara koji proždiru ljudska srca. Sakbe – put broj jedan, koji vodi do Cenote Sagrado je najveći put u gradu. Dug je 270 metara i oko 9 metara širok.
Cenote Sagrado, sveti izvor, najveći je izvor u zemlji Ica. Prečnik mu je 60 metara, a površina vode se nalazi 27 metara ispod kamenih litica. Izvor je, prema majanskim i španskim izvorima, bio mesto žrtvovanja svetih predmeta, životinja, pa i ljudi, u slavu Boga kiše Čaaka. Arheološka istraživanja obavljena početkom XX veka pronašla su razne predmete od terakote, žada i zlata, kao i životinjske i ljudske ostatke na dnu izvora. Cenote Sagrado je i u vreme opadanja moći grada ostao sveto mesto hodočašća na koje su dolazili hodočasnici iz udaljenih krajeva.
Osario je stepenasta piramida nalik na El Kastiljo, samo manja. U hramu na vrhu postoji otvor koji se spušta do prirodne pećine 12 metara niže, u kojoj su nađeni ostaci žrtvovanih ljudi i predmeta.
Čičen Ica je postala popularna destinacija 1843. godine, kada je Džon Lojd Stivens objavio knjigu o putovanjuJukatanskim poluostrvom. Najznačajnija istraživanja sproveo je Edvard Tomson, konzul Sjedinjenih država, tokom 30 godina boravka u Jukatanu. Svoje pronalaske preneo je u muzeje u svojoj domovini. Istraživanja na različitim lokacijama u Čičen Ici nikada nisu prestajala, a najnovija su pokrenuta 2009. godine na El Kastilju.
Danas je Čičen Ica u vlasništvu i pod upravom federalnih vlasti. Posećuju je na hiljade turista svakog dana, dok se prava najezda očekuje po završetku turističkog kompleksa u Kankunu, na obali okeana. Zbog velikog broja turista vlasti su zabranile ulazak u hramove i zatvorene prostorije. Dozvoljena je samo šetnja ulicama, trgovima i igralištima. UNESKO je Čičen Icu proglasio svetskom baštinom, a 7. jula 2007. godine proglašena je za jedno od novih sedam svetskih čuda.
