Spomenici materijalne kulture govore o tome da su na Zlatiboru postojala retka praistorijska naselja iz neolitskog doba, smeštena u gustim šumama ili pored planinskih potoka i rečica. Ostaci ove kulture o čijem postojanju svedoči ornamentisana keramika, sreću se u prebivalištima tadašnjih ljudi, pećinama na strmim visovima, koji danas nose naziv gradine.
Prvi poznati stanovnici Zlatibora bili su Iliri, odnosno njihovo pleme Partini, koje je naseljavalo širu užičku okolinu. Po čitavom ovom kraju, izuzev u njegovom centralnom delu, ostavili su mnogobrojne humke (praistorijske grobnice), za koje u narodu postoji predanje da su grčka groblja. Od starijih ljudi može se čuti ovakva priča: “Ovde su nekada živeli Grci, ali jedne godine kada je o Svetom Iliji pao sneg, napustili su Zlatibor i svoje umrle u ovim malim grobljima“. Ostaci njihove kulture - ukrašena keramika – sreću se u pećinama i na strmim visovima gde su živeli. Danas se ta mesta nazivaju "gradine" i na Zlatiboru ih ima tri (čajetinska , krivorečka, šljivovačka). U muzejskoj zbirci biblioteke možemo videti neke fragmente grnčarije sa karakterističnim šarama utisnutim u glinu noktom. Arheološka istraživanja u zapadnoj Srbiji ni do danas nisu otkrila ilirska naselja bilo kakvog drugog karaktera osim ovih gradina. Stoga su njihova kultura i život proučavani isključivo na materijalu iz gradina i "tumulusa" (grobnica), kojih je na Zlatiboru pronađeno mnogo na raznim lokacijama: Krivorečka gradina, mesto Viševina, Kremna, širi teren od Ljubiša do Mušveta, Braneško Polje. (Đenić, 1983).
Zlatibor je u vreme Rimljana bio u sastavu rimske provincije Dalmacije, o tome su na ovim prostorima ostavili sopstvena i celoj Evropi poznata obeležja. Radi eksploatacije ovih krajeva i za vojne potrebe izgradili su mrežu poznatih puteva prema okolnim provincijama (Mačkat - čajetinska gradina - reka Uvac). Rimljani su u ovom kraju ostavili znatan broj nadgrobnih spomenika, koji uglavnom datiraju iz 2. i 3. veka. Najveći broj rimskih spomenika nalazi se u Kremnima, a tu su reljefi inspirisani motivima iz prirode i ponekad božanstvom Atisom - u liku lepog mladića. Takođe su značajni lokaliteti u Krivoj Reci i Gostilju gde se nalaze nekropole sa nadgrobnim spomenicima.
U srednjem veku pristižu Sloveni oni su ostavili neizbrisiv trag u ovom kraju. Oni takođe grade utvrđenja i obnavljaju gradine. Na Gradcu u Dobroselici postoji utvrđenje, gde možemo videti ostatke bedema. Sačuvani su ostaci kamenog postolja koje je verovatno služilo za osmatranje. U temelju su nađene životinjske kosti (verovatno uzidane iz religioznih pobuda) i mnogo drugog materijala pronađenog na toj lokaciji (vrh koplja, bakarni obruč...).
Prilikom formiranja srpske države Zlatibor i grad Užice su pripadali županu Stracimiru, a tek oko 1180. godine Stevan Nemanja ih je priključio svojoj državi. U doba Stevana Nemanje ovi planinski, stočarski krajevi, zajedno sa čitavom užičkom okolinom, bili su u sastavu oblasti poznate pod imenom Stari Vlah. Nešto kasnije užički kraj je administrativnom podelom izdeljen na četiri župe: Rujno, Moravicu, Lužnicu i Crnu Goru. Župa Rujno se prostirala na današnjem Zlatiboru a ime najverovatnije potiče od biljke ruj koja se danas može naći u Semegnjevu i Uvcu. Kulturni i prosvetni centar tadašnje župe Rujno bio je manastir Rujno (nažalost nije sačuvan), u kome je radila i jedna od prvih srpskih štamparija. U spletu poznatih okolnosti koje su se odvijale u sednjovekovnoj državi posle smrti cara Dušana, Zlatibor je često menjao gospodare preko Vojislava Vojinovića, Nikole Altomanovića čiju vlast nad ovim krajevima potvrđuje podatak da je zlatiborsko selo Sjeništa darovao manastiru Hilandaru. Knez Lazar Hrebeljanović i bosanski ban Tvrtko se udružuju protiv ovog agresivnog gospodara i 1373. godine pobeđuju ga u Užicu. Posle pobede osvojene teritorije su podeljene i tom prilikom najveći deo Zlatibora pripao je srpskom knezu, dok su ostali delovi ušli u sastav bosanske države (Đenić, 1983).
Osvajanjem srpske države Turci su i ovde uspostavili svoju vlast deleći Zlatibor na begerbegluke, čitluke, kadiluke i knežine kojima su upravljali srpski knezovi. Za vreme Turaka Zlatibor je delio sudbinu ostalih srpskih krajeva pa je u nemirnim vremenima bio često pustošen. Turci su na svim strateškim mestima izgradili utvrđenja za sopstvene vojne potrebe, hanove i džamije, a samim tim indirektno dajući imena prostoru na kome se nalaze u Vlaovina u Gostilju (naziv potiče od reči Vlah kojim su Turci nazivali hrišćane a ujedno i Srbe), Begluci u Branešcima, Turica u Užicu. Plamen prvog srpskog ustanka, koji se u proleće 1804. godine širio po čitavoj Šumadiji, zahvatio je i Zlatibor. Veliki broj Zlatiboraca prihvatio se skrivenog oružja iz Mustafa-pašinog vremena i prišao Mihailu Radoviću, organizatoru ustanka u ovom kraju. Ceo ustanak bio je u prvim borbenim redovima nošen željom da srpski narod stekne slobodu. Za vreme drugog srpskog ustanka na Zlatiboru nije bilo većih borbi ali su Zlatiborci predvođeni Mihailom Radovićem i čuvenim rujanskim serdarom Jovanom Mićićem učestvovali u boju na Ljubiću i napadu na Užice. Opšta amnestija za beogradski pašaluk posle pregovora sa Portom obuhvatala je delove Zlatibora jer se ovim krajem pružala granica između Beogradskog i Novopazarskog pašaluka. U okviru užičke nahije ubrzo je formirana kneževina Rujno sa sedištem u Čajetini, a za serdara proglašen knežev vojvoda Jovan Mićić iz Rožanstva čija je bista postavljena ispred opštinske zgrade u Čajetini. Ovom amnestijom stvorene su predispozicije za konačno oslobođenje od turskog ropstva i privredni polet zlatiborskog kraja. Zlatiborski kraj je do majskog prevrata bio naklonjen dinastiji Obrenovića. Kralj Aleksandar I Obrenović je više puta dolazio na Zlatibor gde je 20. avgusta 1893. godine podigao česmu na izvoru Kulaševac koji od tada nosi naziv Kraljeva voda (Đenić, 1983).
U prvom i drugom balkanskom ratu Zlatiborci su bili raspoređeni u čuvenom IV pešadijskom puku „Stevan Nemanja“, koji je pripadao Drinskoj diviziji sa kojom su odneli sjajnu pobedu u bitkama kod Kumanova i Bitolja. Napadom Bugara na Srbiju, IV puk „Stevan Nemanja“ je bio uključen u bitku na Bregalnici. Vihor prvog svetskog rata i austrougarska okupacija nisu mimoišli ni Zlatibor. Rat je doneo razaranja, stradanja stanovništva, zarazne bolesti i godine gladi. Posle pobede na solunskom frontu i oslobođenja Zlatibor je kao i cela Srbija ušao u sastav kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca a kasnije kraljevine Jugoslavije. Napadom nemačkih okupacionih snaga 6. aprila 1941. godine na kraljevinu Jugoslaviju, Zlatibor je došao pod nemačku opkupaciju ali ubrzo plamen narodno oslobodilačke borbe doneo je ovom kraju kratkotrajnu slobodu. Od septembra do novembra 1941. godine Zlatibor je u sastavu „Užičke republike“, jedine slobodne teritorije u okupiranoj Evropi. Posle pada „Užičke republike“ Zlatiborski kraj se našao ponovo pod nemačkom, a zatim i bugarskom okupacijom koju su pratila materijalna razarnja, pljačke i streljanja civila.
Posle oslobođenja uspostavljena je narodna vlast u svim zlatiborskim opštinama i Zlatibor je ušao u sastav titovoužičkog regiona. Posle raspada SFRJ i svih društvenih i političkih dešavanja, danas se zlatiborski kraj svojim najvećim delom pripada opštini Čajetina (Đenić,1983).
