Sirmium je rimska varoš, koja se prvi put pominje u dalmatinsko-panonskom ustanku u I veku. Ustanici su došli do Sremske Mitrovice, ali je nisu zauzeli.
U I veku je bila već utvrđena varoš, a krajem istoga veka dobija pravo rimske kolonije. U III veku postaje jedna od najnaprednijih i najpoznatijih varoši u celoj rimskoj državi i smatra se za glavni grad Ilirika. U Sirmium-u rođeni su Aurelijan, Prob i Gordijan, a iz okoline su Trajan i Maksimilijan. U IV veku dobija pravo kovanja novca.
Ne samo da je Sirmium bio sedište namesnika Donje Panonije, već i prestonica prefekta za Ilirik. Tokom IV veka postaje crkveni centar, tako da se ovde održavaju crkveni sabori u doba borbe nikejaca sa arijevcima. Jedan od najznačajnijih sabora bio je 378 godine, koji nosi ime Ilirski koncil. Na ovome saboru arijevska jeres doživela je poraz.
Kao grad Sirmium cveta sve do hunske najezde. Huni ga zauzimaju i razaraju 448 godine, a tek za vlade Teodosija biva obnovljen. U VI veku oko ovoga grada vode se žestoke borbe između Gepida, Avara i Vizantinaca. Definitivno propada 582 godine, kad ga zauzimaju Avari. Još u XVIII veku videli su se tragovi ove rimske varoši.
Varoš je imala hramove, terme (kupatila), forum (trg), pozorište i vodovod. Današnja varoš podignuta je na temeljima starih antičkih građevina, tako da se još uvek nailazi na ostatke rimskih gradnji. U Planinskoj ulici br. 46, u bašti Bodrića, nađen je mozaik na prostoru 12 m2. Po svojoj ornamentici mozaik pripada vremenu od IV do VI veka. Sada se nalazi u Vojvođanskom muzeju u Novom Sadu.
GRADSKI MUZEJ
Maja 1948 godine otvoren je Gradski muzej u Sremskoj Mitrovici. Muzej raspolaže arheološkom, etnografskom, istoriskom i umetničkom zbirkom.
U arheološkoj zbirci nalaze se razni predmeti iz rimskoga doba, osobito od mermera, bronze i stakla. Lapidarijum je smešten u gradskom parku i dvorištu muzejske zgrade. Sastoji se od rimskih sarkofaga, milJokaza, nadgrobnih stela, ali i drugih predmeta.
Etnografska zbirka raspolaže sa delovima stare nošnje, sremskim ćilimovima i drugim predmetima.
Istoriska zbirka ima dokumenata iz 1848 godine, o ukidanju kmetstva i mnoga druga.
CRKVENI MUZEJ
Današnji Crkveni muzej smešten je u jednoj staroj crkvi. Postoji pretpostavka da je ova građevina podignuta između 1404 i 1456 godine, za vreme despota Stevana Lazarevića i Đurđa Brankovića koji su u to vreme držali i Sremsku Mitrovicu. Neizvesno je da li je bila podignuta na razvalinama kakve stare rimokatoličke crkve ili je oduvek bila pravoslavna. Pretpostavlja se, takođe, da su je sagradili i Pejačevići, porodica poreklom iz Makedonije, pri kraju XVII veka, a nije isključena ni mogućnost da je to bila neka privatna zgrada pa kasnije adaptirana za crkvu. To je, ustvari, jednobrodna građevina sa prostranom poligonalnom oltarskom apsidom, zidana od cigalja. Njene zidove sa spoljne strane podupire osam potpornih stubova. — Ikonostas po svojoj rezbariji spada u prvorazredne primerke ove vrste. Ikone na njemu su iz 1775 godine, a radio ih je, pored Teodora Kračuna, još neki drugi nepoznati majstor.
Ova crkva danas služi kao muzej. U njoj se nalazi veliki broj ikona od umetničke vrednosti, donetih i sakupljenih iz razrušenih crkava i manastira sa teritorije Srema. Tu su radovi Grigarija Davidovića Obšića, Kuzmana Kolarića, Teodora Kračuna, Konstantina Pantelića, Georgija Bakalovića, Mojseja Subotića, Stevana Aleksića, Uroša Predića i drugih srpskih slikara XVIII i XIX veka. Osim toga, u crkvi se nalazi i zbirka starih rukopisnih knjiga iz XVI, XVII i XVIII veka.
SPOMENICI KULTURE | Urednik: MILORAD PANIĆ SUREP | Prosveta, Beograd 1951
REZERVAT PRIRODE -ZASAVICA
Ukupna površina rezervata iznosi 1825 hektara, od čega je 675 hektara u prvoj kategoriji zaštite. Osnovu rezervata čine vodena površina kanala Jovača i Prekopac, kanalisan i prirodni tok potoka Batar, kao i sama rečica Zasavica, koja preko kanala Bogaz ima direktnu vezu sa rekom Savom. Takođe, podzemnim putem Zasavica se napaja vodom i iz reke Drine. Stanište je više stotina ptica, životinja i riba.
Foto: zasavica.org.rs
U ovom rezervatu obitava riba umbra, samo tu i nigde na svetu, a od 2004. godine i porodice dabrova, koji su uništeni pre oko stotinak godina u celoj državi. 2005. godine Prirodnjački muzej iz Minhena darovao je 16 porodica dabrova koji su se dobro prilagodili u novoj sredini – neke porodice već su dobile prinove, a sve su već izgradile sopstveni dom – na vodi i pod vodom – u koji u proseku ugrađuju 25-30 kubnih metara drva. Na Zasavici je izgrađen objekat za posetioce – sa više ležajeva, a od kako se dabar vratio održavaju se kampovi prirodnjaka iz Srbije i više zemalja Evrope.
Sportskim ribolovcima je na posebno uređenim lokacijama i čekama omogućen ulov lepih primeraka divljeg šarana, štuke ili zlatnog karaša. Vožnja čamcima za ljubitelje foto safarija je pravo uživanje, a posebnu atrakciju predstavlja konzumacija „eko hleba" i „mačvanske ribe na talandari".
