Iz štampe je, ovih dana, izašla kapitalna monografija novosadskog novinara, publiciste i književnika Željka Markovića (54) ""Vrdnik, međunarodna priča"", zavičajna ali istovremeno i univerzalna knjiga koja svedoči o međunarodnoj industrijskoj prošlosti tog fruškogorskog mesta.

Opsežno delo na 1.140 strana, plod Markovićevog desetogodišnjeg istraživačkog rada, jeste publicističko-istoriografska knjiga obogaćena reprezentativnom, do sada nepoznatom arhivskom građom i mnoštvom starih i aktuelnih fotografija.

Autor je osvetlio prošlost svog rodnog mesta Vrdnika, "najoriginalnijeg vojvođanskog naselja" i ovog dela Fruške gore, u totalitetu, od praistorije do danas, s akcentom na istoriji vrdničkog rudnika uglja (1804–1968), jedinog u Vojvodini, "najstarijeg industrijskog preduzeća na teritoriji današnje Srbije".

Jedan od četvorice recenzenata ove monografije, prof. dr Slobodan Marković, istakao je da se pred čitaocima nalazi "dragocena knjiga koja po obimu i sveobuhvatnosti istraživanja ima naučni karakter a istovremeno zadržava lepotu književnog izražavanja stvarajući tako novi ideal pisanja letopisa naselja na našem jeziku".

Istoričar Đorđe Bošković, vrhunski poznavalac istorije Srema, napomenuo je da je Željko Marković potpuno sam, "zahvaljujući tome što je u sebi sjedinio talenat novinara, književnika, istraživača, istoričara, uspeo da napiše odličnu monografiju Vrdnika, za šta je, realno posmatrajući, potreban timski rad više stručnih ljudi".

Autor je u uzjavi za Tanjug istakao da je monografija o Vrdniku kruna njegovog sremskog publicističko-književnog projekta "Kontinent Srem", započetog pre deset godina.

"U monografiji, koju sam izgleda pisao čitav život, naročitu pažnju posvetio sam dvestogodišnjoj rudarskoj tradiciji i kosmopolitskom fenomenu Vrdnika", naglašava Marković.

On je podsetio na to da su se ekonomski migranti iz mnogih zemalja Evrope, počev od prve polovine 19. veka, zapošljavali u vrdničkom rudniku uglja, donosili na Frušku goru svoju kulturu i običaje i "pod Vrdničkom kulom stvorili jedinstven srednjoevropski, kulturološki i arhitektonski prostor bez presedana čak i u višenacionalnoj Vojvodini".

Široj javnosti je nepoznato da je Vrdnik, u odnosu na broj stanovnika, bio najveća kolonija Slovenaca izvan Slovenije, o čemu svedoče njihovi potomci, Slovenci koji žive u tom mestu i njegovoj okolini, ali i spomenici na rudarskom groblju kod vrdničke banje.

Ova knjiga, mada zavičajna i pisana sa posebnom emocijom, ima univerzalni značaj, ako se ima u vidu međunarodni karakter industrijske prošlosti Vrdnika.

Ta obimna, superiorna i kvalitetna knjiga objavljena je zahvaljujući na prvom mestu Opštini Irig, ističe Marković i dodaje da ga je, tokom istraživačke faze, podržala čak i jedna međunarodna kompanija, čiji je vlasnik unuk vrdničkog rudara.